Szymon Dolega – nauka pływania – SPORTEVO
Rys historyczny techniki pływania
“Zainteresowanie sztuką pływania w Europie datuje się na początek XVI wieku. W 1515 roku w Wenecji odbywały się zawody pływackie, które były obowiązkowym wydarzeniem w życiu miasta. W 1538 roku Duńczyk Nikolaus Wynmann wydał pierwszą książę o pływaniu, a w roku 1587 Anglik Everard Digby stworzył ilustrowany podręcznik przedstawiający poprawne techniki pływackie. Od tego momentu możemy mówić o rozpoczęciu badań nad techniką pływania”.
Podstawowa definicja nauki pływania
“Pływanie zaliczane jest do najzdrowszych i najbardziej wszechstronnych ćwiczeń fizycznych. Uprawianie systematyczne poprawia stan zdrowia oraz zabezpiecza przed nieszczęśliwymi wypadkami w wodzie, a także umożliwia wieloraką działalność rekreacyjną i sportową. Pływając hartujemy i uodparniamy organizm na przeziębienia, wzmacniamy mięśnie i stawy, doskonalimy układ krążenia i oddychania, a także kształtujemy prawidłową postawę. Doskonalimy nie tylko cechy motoryczne, lecz także cechy psychiczne, takie jak: odwagę, systematyczność, zdyscyplinowanie, i siłę woli.
Umiejętność pływania daje poczucie bezpieczeństwa podczas przebywania nad wodą. Zapewnia możliwości swobodnego utrzymywania i poruszania się w wodzie. Osoby, które posiadają umiejętności pływania często ratują życie innym.
Umiejętności pływania umożliwia również uprawianie wszelkiego rodzaju zabaw, gier i ćwiczeń na wodach otwartych oraz jest istotnym warunkiem uprawiania różnych sportów rekreacji nad wodą, takich jak żeglarstwo, surfing, narciarstwo wodne, kajakarstwo, czy też nurkowanie swobodne.”
[Krzysztof Pietrusik i Krystian Wochna]. “Nauczanie pływanie dziedzi i młodzieży wieku szkolnym”, Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu”. wyd. Poznań 2018 rok.
Czym tak naprawdę jest pływanie, gdybyś mógł to wytłumaczyć totalnemu laikowi?
Pływanie najzwyczajniej w świecie jest sposobem poruszania się w wodzie bez dotykania dna. Jako że ruch odbywa się w środowisku, które nie jest dla człowieka naturalne. Powoduje to wiele trudności przy nauce pływania zwłaszcza jeżeli staramy się to zrobić na własną rękę. Jednocześnie po początkowych problemach z opanowaniem określonych miejsc w których możemy oddychać. Łapiemy większą pewność siebie i jesteśmy w stanie czerpać dużo przyjemności ze sprawnego poruszania się w wodzie.
Niesamowite w pływaniu jest to iż ruch odbywa się w warunkach zbliżonych do nieważkości. Tak naprawdę wszyscy astronauci, którzy przygotowywani są do lotu w kosmos muszą umieć pływać oraz swobodnie poruszać się w wodzie.
Dzięki temu że nasze ciała w wodzie zdają się być lekkie jak piórko, jesteśmy w stanie uprawiać taką formę aktywności fizycznej w każdym wieku. Środowisko wodne ponadto sprzyja również w powrotach po kontuzjach.
Kiedy warto rozpocząć naukę pływania i kiedy możemy powiedzieć, że przechodzimy do doskonalenia pływania?
Naukę pływania można rozpocząć już w wieku 4-5 lat od oswajania z wodą. Dzieciom ruch w wodzie przychodzi o wiele łatwiej niż dorosłym, którzy z wiekiem stają się bardziej sztywni co nie ułatwia pływania. Oswajanie dzieci poniżej 4 roku życia również ma swoje pozytywne właściwości dla maluchów lecz nie jest to raczej etap nauki jakiegokolwiek stylu, a forma relaksu i zabawy. Oczywiście jak najbardziej wskazany jako początek przygody z pływaniem oraz budowanie relacji z rodzicami jeśli pływanie odbywa się z rodzicem w wodzie.
Wytłumacz proszę czym różni się “styl pływacki” od “sposobu pływania”? Często spotykam się z takim nazewnictwem.
Sposobem pływania można nazwać każdy sposób, który pozwoli nam na przemieszczenie się z punktu A do punktu B w wodzie bez względu na to czy wygląda to ładnie lub jest szybkie czy efektywne. Natomiast styl pływacki właściwie 4 style pływackie (delfin, grzbiet, klasyk czyli żaba, kraul) to określone sposoby na pokonanie dystansu, które jak do dnia dzisiejszego są najbardziej efektywne i ekonomiczne ze wszystkich sposobów pływania.
Jakie trzeba mieć predyspozycje i cechy charakteru aby zostać dobrym pływakiem?
Właściwie żadnych, gdyż każdy może zostać dobrym pływakiem. Cechy charakteru wykuwają się w trakcie pływania. Dobrym pływakiem który opanuje 4 style może być dosłownie każdy. Natomiast tylko nieliczni zostają wybitni. Najważniejszą cechą dla dobrych i wybitnych pływaków jest systematyczność, ale ta cecha wyróżnia każdego dobrego zawodnika w każdym sporcie.
Zajmujesz się również treningiem grup Triathlonowych. Powiedz ile trzeba poświęcić tej dyscyplinie czasu w treningu i jak istotne jest pływanie w trakcie rywalizacji. Oczywiście chodzi o sport i udział w zawodach dzieci i młodzieży.
Tak, prowadzę grupę dla dorosłych Sportevo triathlon team oraz grupę dla dzieci Tri Talent Team. W tej pierwszej często rodzice wykonują trening, a przychodzące dzieci uczą się pływać obok na torze. Zajęcia w klubie dla dzieci można podzielić na dwie grupy. Jedna to doskonalenie pływania, kolarstwa i biegania. Natomiast druga grupa to już zawodnicy pełną gębą, którzy startują w zawodach sportu kwalifikowanego i walczą z najlepszymi w swoim wieku w kraju. W zależności od grupy ilość czasu poświęcona na trening różni się w 1 grupie mogą być to 2-3 treningi w tygodniu, a w drugiej grupie może dojść nawet do 20 h tygodniowo.
Na samo pływanie dzieci są w stanie poświęcić od 1 do 6 godzin w tygodniu, tyle ile poświęcają dzieci w zwykłych klubach pływackich. Do pływania przykładamy dużą wagę, gdyż w ściganiu się dzieci i młodzieży definiuje ono przebieg całej rywalizacji. Ciężko jest być w pierwszej dziesiątce na zawodach pucharu polski, gdy wychodzi się ostatnim z wody.
Jak długo już zajmujesz się nauczaniem pływania?
Nauką pływania zajmuję się już od czasu studiów na gdańskim AWFiS co daje już właściwie 18 lat. Przez cały ten czas doskonaliłem się w każdej z pozostałych dyscyplin nie tylko jako zawodnik ale również jako trener.
Czy dużo jest rozgrywanych zawodów i imprez z pływania dla amatorów w Polsce?
Jeżeli chodzi o dzieci to co miesiąc w całej polsce można znaleźć kilkanaście startów. Nawet u nas w trójmieście w ciągu jednego weekendu można znaleźć czasem zawody na 2 basenach jednocześnie. Z reguły są to zawody dla dzieci choć istnieją również zawody dla seniorów. Ostatnio bardzo popularną formą pływania jest tak zwane open water czyli pływanie w akwenach otwartych jak morze czy jezioro.
Jakie jest twoje największe osiągnięcie trenerskie w życiu?
Wydaj mi się, że stworzenie klubu dla dzieci w którym mogą realizować swoje pasje bądź aktywnie spędzać czas z rówieśnikami jest moim największym trenerskim sukcesem. Musimy pamiętać, że trener to nie tylko osoba, która prowadzi trening. Trener bardzo często jest osobą, której najłatwiej jest porozumieć się z dzieckiem, w każdej trapiące je sprawie. Każdy pojawiający się problem widać po dyspozycji dziecka na codziennym treningu. Często łatwiej jest porozmawiać z trenerem który ma wysoki poziom empatii i nie ocenia a szuka rozwiązania.
Poza tym zdołaliśmy wytrenować już 2 reprezentantów juniorskiej kadry polski w triathlonie i zdobyć podwójne wicemistrzostwo polski juniorów. jak na 4 lata działalności.
Czy masz jakieś marzenie jako trener pływania? Co to za marzenie, oczywiście jeżeli to nie tajemnica? Podpowiem, że im częściej o marzeniach wspominamy tym łatwiej je osiągać.
Jako trener pływania to nie mam żadnych marzeń, natomiast jako trener triathlonu chciałbym, aby jeden z zawodników dołączył do kadry triathlonowej na IO. Traktuję to raczej jako plan do realizacji niż marzenie, tak czy inaczej na to będziemy musieli poczekać jeszcze kilka lat 😉
Czy sam nadal trenujesz dla siebie, mając tak dużą ilość zajęć sportowych w ciągu tygodnia? Jak udaje Ci się to wszystko połączyć (rodzina, praca, swoje treningi)?
Mam to szczęście, że trenując zawodników bardzo często mam okazję uprawiać poszczególne dyscypliny razem z nimi. Nie jest to szczególnie trudne aby utrzymać formę na zadowalającym poziomie. Są czasem wzloty i upadki w systematyczności, ale tego nie da się uniknąć. Na szczęście nie jestem zawodowcem i właściwie nigdy nie chciałem być. Jest to bardzo ciężka praca od której nie ma przerw a ja czasem lubię poleniuchować i zająć się czymś zupełnie innym.
Proszę odpowiedz jeszcze na jedno pytanie. Gdzie widzisz siebie za 5 lat jako trener? A potem małe zadanie, ode mnie.
Przyszłość jest mglista i nigdy nie wiadomo co przyniesie, ale plan jest taki aby rozwinąć klub na tyle, aby współpracowało z nami wielu specjalistów w tym specjaliści od przygotowania siłowego, psycholodzy. Chciałbym rozwinąć klub na poziom naprawdę wysoki w którym będą chcieli trenować zawodnicy z całego kraju.
Proszę napisz krótki, 3 tygodniowy cykl treningów dla dziecka umiejącego pływać, pływającego co najmniej 3 stylami pływackimi. Dziecko to chce zapoczątkować swoją przygodę z pływaniem sportowym.
Dane wejściowe:
- Wiek 10-12 lat,
- Obie płci,
- Umiejętności pływackie na dobrym poziomie,
- 5-6 z WF.
- Dobra sprawność fizyczna.
- Brak otyłości.
- cykl zakończony zawodami na 50m kraulem i 50m stylem grzbietowym.
Sedno podejścia do planu treningowego:
Na pewno cykl opierałby się na różnorodności zadań. W tym wieku staramy się aby dziecko w każdym stylu czuło się komfortowo. Technika ma to do siebie, że jest kształtowana przez całe życie i zmienia się razem z dojrzewającym dzieckiem. Mimo iż docelowy start odbył by się w stylu grzbietowym oraz kraulu to reszta styli nie pozostałaby zaniedbana. Na pewno wprowadzone zostałyby skoki startowe i start z wody w stylu grzbietowym gdyż na tak krótkim dystansie dobry start ma kluczowe znaczenie.
Przykładowy trening mógłby wyglądać następująco:
4 x 100m każdy styl bardzo spokojnie
4x 100m styl zmienny spokojnie w płetwach
4x 50m Nogi do stylu grzbietowego na zmianę ze stylem Kraul
4 x 25m Skok symulacja startu Kraul z nawrotem
4x 25m skok symulacja startu grzbietowego z nawrotem
200 metrów ćwiczenia uspokajające
Rozpisanie 3 tygodniowego planu nie miałoby sensu gdyż zależy od ilości treningów w tygodniu a także tego że każde dziecko nawet umiejące ładnie pływać wymaga indywidualizacji w pewnych aspektach a to nawrotu, a to skoku.
Podsumowanie nauki pływania dzieci
Tak jak dowodzi definicja początkująca wywiad. Pływanie jest jedną z najpotrzebniejszych aktywności fizycznych dla naszego ciałą i umysłu. Nie należy jej bagatelizować w ogólnym programie naszego rozwoju oraz rozwoju dzieci i młodzieży. Możliwość pływania powinna być dostępna możliwie dla największej części społeczeństwa w kraju i na świecie, jako podstawa prawidłowego rozwoju oraz jeden z leków na wiele chorób cywilizacyjnych.
Wypowiedzi Szymona Dolegi, utwierdzają nas w tych przekonaniach jeszcze bardziej, przedstawiając pływanie jako rzecz dla każdego bez względu na jego poziom wytrenowania, zawsze można go doskonalić. Dlatego pamiętajmy o pływaniu w planowaniu tygodniowego rozkładu zajęć dla siebie oraz swoich dzieci.
